Toekomst zoekt Boer is een vervolg op ons manifest ‘regie op ruimte’. Dit manifest verscheen begin vorig jaar als input voor de toen lopende kabinetsformatie. Het manifest geeft een visie op de toekomst van de landbouw en het landelijk gebied vanuit ruimtelijk perspectief. Immers, in ons druk bevolkte land woedt een enorme slag om de ruimte en tal van ecologische grenzen zijn in het geding. Dat vraagt een heldere visie op de toekomstige rol van de veruit grootste ruimtegebruiker in Nederland, de landbouw. Het manifest kreeg de titel ‘regie op ruimte’ omdat één van de hoofdaanbevelingen was dat het rijk op dit terrein veel meer regie moet nemen. Voor het schrijven van het manifest hebben de Transitiecoalitie Voedsel en de Boerenraad een aantal mensen benaderd met kennis van zaken en een grote betrokkenheid bij de landbouw. Aldus ontstond de initiatiefgroep Regie op Ruimte. De aanbevelingen zijn sindsdien uitgebreid met de overheid, de agrarische sector en de milieubeweging besproken. Elementen uit het rapport kwamen terug in het nieuwe regeerakkoord. Maar belangrijke aanbevelingen zoals het formuleren van een heldere inspirerende visie op de toekomst van de landbouw bleven uit.

Sindsdien is het debat over de toekomst van de landbouw enorm gepolariseerd. Zowel tussen overheid en boeren als binnen de politiek heerst een grote vertrouwenscrisis. Er is nauwelijks oog voor de inhoud en voor oplossingen. Het eigen gelijk en emoties domineren. Met ons nieuwe rapport Toekomst zoekt Boer willen we de inhoud weer centraal stellen. We doen concrete suggesties voor de vraag hoe je toekomstbestendig kunt boeren in een wereld die ingrijpend verandert. Met ons plan richten we ons vooral op maatregelen die de grote middengroep boeren houvast bieden. We doen dat heel bewust omdat juist deze groep van doorslaggevende betekenis is om de zo noodzakelijke transitie ook daadwerkelijk te laten slagen. Natuurlijk zijn voor de transitie ook koplopers zeer belangrijk. Zij kwamen onlangs met een aansprekend ‘groenboerenplan’ dat TcV van harte onderschrijft. Hun mindset is echter een andere dan die van de grote groep middenbedrijven. Daarom zijn specifieke maatregelen nodig. Maatregelen die boeren stimuleren te gaan verduurzamen en die tevens ten goede komen aan boeren die op dat terrein al koploper zijn. Hiermee willen wij de markt voor duurzaam geproduceerd voedsel een flinke impuls geven. Zodat meer boeren hiervan kunnen profiteren. Het rapport bevat ook maatregelen die in een stevig tempo de negatieve effecten van de intensieve landbouw structureel reduceren. Toekomst zoekt Boer gaat over beide sporen.
 

Toekomst zoekt Boer heeft intussen een aantal reacties opgeroepen. De meeste reacties waren positief over zowel toon als inhoud. Zowel in het overleg olv de heer Remkes als in directe contacten met het kabinet wordt op dit moment doorgepraat over een aantal concrete suggesties. Daarbij gaat het vooral over het voorstel om een groeiend percentage duurzame grondstoffen verplicht te gaan bijmengen om daarmee de vraag naar duurzaam te stimuleren. Wat kan dit betekenen voor het inkomen van duurzaam producerende boeren en welke effecten heeft dit op de prijs voor de consument? Daarnaast wordt er gesproken over onze voorstellen om via een aanscherping van de dier- en fosfaatrechten emissies terug te brengen. Ook het voorstel - dat eerder vanuit RLI is gedaan - om over te gaan tot certificering van bedrijven trekt de aandacht. Met de biologische sector wordt inmiddels gesproken over de mogelijke effecten van onze adviezen op de markt voor biologisch. Uit de kring van de hardst protesterende boerenorganisaties waren de reacties op het rapport niet positief. Zonder op de inhoud te reageren was het oordeel van één van hen: ‘deze inbreng is onnodig en ongewenst’.

Over de belangrijkste aanbevelingen uit Toekomst zoekt Boer gaan we in de komende periode verder in gesprek met kabinet, landelijke en provinciale politici en natuurlijk met de boeren en hun vertegenwoordigers. Ook richten wij ons tot de belangrijkste ketenspelers. Voorts werken we mee aan een plan om boeren met onafhankelijke kennis en begeleiding te gaan ondersteunen bij de omslag die van hen verwacht wordt. Zie hier onze open brief aan minister Staghouwer. En tenslotte zijn we met meerdere partijen in gesprek om zo snel mogelijk te komen tot gebiedsprocessen waarin de boeren vertrouwen hebben. Met als doel via concrete voorbeelden te laten zien hoe de doelen gebiedsgericht bereikt kunnen worden.   

De initiatiefgroep Regie op Ruimte telt 7 personen en bestaat uit boeren, bestuurders en experts. De groep is zelf verantwoordelijk voor haar rapporten en is geheel onafhankelijk. De leden nemen op persoonlijke titel deel aan het overleg. Ze stellen hun tijd en expertise zonder vergoeding ter beschikking. De leden van de groep zijn: Alex Datema (melkveehouder), Cees Veerman (vm minister LNV), Frans Keurentjes (boer en bestuurder), Jan Willem Erisman (hoogleraar), Jos Verstraten (melkveehouder), Krijn Poppe (landbouweconoom) en Willem Lageweg (Transitiecoalitie Voedsel). De Transitiecoalitie Voedsel onderschrijft de aanbevelingen en speelt een actieve rol in het uitdragen en implementeren van de voorstellen.