Nieuwsbrief februari 2023
Minister van Landbouw Piet Adema heeft 2023 uitgeroepen tot 'het jaar van de oplossingen'. Alle ogen zijn nu gericht op het Landbouwakkoord dat politiek en boeren weer achter een gezamenlijke visie en agenda moet krijgen voor een langjarig perspectief.
Aan zo’n 12 tafels wordt intensief vergaderd over de toekomst van de agrarische sector. De Transitiecoalitie Voedsel neemt deel aan de brede landbouwtafel en onze eerste bijdrage hebben wij inmiddels geleverd. We voorzien dat de noodzakelijke lange termijn visie op de toekomst van de landbouw ondergeschikt wordt aan de belangen van de verschillende agrarische deelsectoren. En dat zou een gemiste kans zijn. De kern van de landbouwtransitie is dat er nu een integrale aanpak nodig is. Een aanpak waarbij de maatschappelijke behoeften van de toekomst bepalen welke kansen en perspectieven er voor boeren zullen zijn.
TcV heeft met haar 10-puntenplan voor de eiwittransitie, met de rapporten Toekomst zoekt Boer en Regie op Ruimte en met voorstellen voor andere financiële en fiscale systeemprikkels, al veel suggesties gedaan die in het landbouwakkoord verwerkt kunnen worden. Ook gaan we hierover met elkaar in gesprek tijdens het inmiddels uitverkochte TcV Lagerhuisdebat en Ledendag op woensdag 22 februari. We kijken ernaar uit om je daar te ontmoeten!
In deze nieuwsbrief lees je de laatste transitieversnellende updates. Veel leesplezier.
Hartelijke groeten, kernteam Transitiecoalitie Voedsel
Valse start landbouwakkoord
Aan zo’n 12 tafels wordt momenteel intensief vergaderd over de toekomst van de agrarische sector. Het verdienmodel voor de boer is daarin een centraal thema. De Transitiecoalitie Voedsel heeft kritiek op de manier waarop het landbouwakkoord wordt aangepakt. Er wordt te veel geleund op de inbreng vanuit de agrarische deelsectoren. En er is te weinig aandacht voor een integrale aanpak. Ook wordt er te weinig van buiten naar binnen gekeken. Daarom heeft de Transitiecoalitie Voedsel grote twijfels bij de visie die aan het akkoord ten grondslag zal liggen en bij de uitkomst van het onderhandelingsproces.
Onze verwachtingen met betrekking tot een inspirerend en verreikend landbouwakkoord zijn dus hoog gespannen. We laten ons graag verrassen en zullen zo lang het proces loopt onze constructieve inbreng blijven leveren. Kwartiermaker duurzame landbouw Willem Lageweg denkt dat het goed is om al over een plan B na te denken.
Lees hier de volledige reactie van kwartiermaker duurzame landbouw Willem Lageweg.
Verplicht bijmengen
Eind vorig jaar presenteerde de denkgroep Regie op Ruimte een voorstel voor het verplicht bijmengen. Dit is het verplicht duurzaam inkopen door industrie en retail van producten van boeren die aan hoge eisen van klimaat, water, biodiversiteit en stikstof voldoen. Deze eisen zouden moeten aansluiten op de zogenaamde NPLG eisen (Nationaal Programma Landelijk Gebied) die voor de periode 2030-2040 gebiedsgericht gaan gelden.
Dit voorstel komt tegemoet aan de wens van het kabinet om van ketenspelers een niet-vrijblijvende bijdrage aan de transitie in de landbouw te vragen. Het voorstel is inmiddels met boeren, ketenspelers, keurmerkorganisaties en wetenschappers besproken en resulteerde in een aantal vragen over de economische, juridische en commerciële aspecten. Op dit moment worden de vragen met het ministerie van LNV besproken. Intussen is er in de Tweede Kamer een motie van de heer Boswijk (CDA) aangenomen die het kabinet oproept om uiterlijk deze zomer een standpunt in te nemen over het voorstel tot verplicht bijmengen. Lees hier de uitleg van het voorstel en de vragen die nu verder beantwoord moeten worden. Zie ook ons eerdere bericht.
Woordvoerders van de toekomst
Eerder in deze nieuwsbrief lees je ons kritische commentaar op de aanpak van het landbouwakkoord. Eén van onze kritiekpunten is dat er in het akkoord te weinig aandacht is voor de stem van buiten de landbouw: van jongeren, van personen en organisaties met een visie op 2040 en op de rol die landbouw en voedsel dan zullen spelen. Om die reden heeft TcV het initiatief genomen een aantal van die stemmen te gaan ophalen als inspiratiebron voor het denken over de kansen en het perspectief voor boeren. Wij noemen hen woordvoerders van de toekomst.
In samenwerking met MaatschapWij zullen in de komende weken interviews worden gepubliceerd met een aantal toonaangevende en inspirerende personen. Ieder van hen krijgt de vraag hoe zij de landbouw in ons drukbevolkte land in 2040 voor zich zien, welke kansen dit oplevert voor boeren en wat van overheden, ketenspelers en consumenten mag worden verwacht om deze kansen ook te kunnen verzilveren.
Groenboerenplan: het kan wel!
De samenwerking tussen een aantal groene boerenorganisaties is de afgelopen periode flink versterkt. De Federatie Agro-ecologische Boeren, Herenboeren Nederland, Caring Farmers en Biohuis hebben zich eerder al verenigd achter het zgn. Groenboerenplan. Ruim 300 leden en relaties van deze organisaties kwamen op 4 februari bij elkaar op een grote conferentie onder het motto: hoe dan wel. Bregje Hamelynck presenteerde er namens de groene boeren een plan om boeren die worden uitgekocht de kans te geven hun bedrijf op een extensieve manier voort te zetten onder condities die dit ook lonend maken. In 30 workshops werd over allerlei thema’s en oplossingen gesproken om de transitie in de landbouw te versnellen. Met de steun in de rug van de conferentie en een financiële bijdrage van Stichting Doen worden de plannen nu verder uitgewerkt. Er wordt een regionale structuur opgezet en de inbreng bij het Landbouwakkoord wordt versterkt. De Transitiecoalitie Voedsel werkt op diverse thema’s nauw samen met deze nieuwe combinatie van ambitieuze boeren. De combinatie bouwt voor een deel voort op activiteiten die eerder door de Boerenraad in gang zijn gezet.
Sinds december 2022 is Lara Sibbing aan boord bij TcV als tweede programmamanager landbouw. Lara ontwikkelde zich de afgelopen jaren tot één van de Nederlandse specialisten op het gebied van decentraal voedselbeleid door beleid, advies, kunst en wetenschap te combineren. Ze ondersteunde diverse gemeenten en provincies bij het ontwikkelen van beleid voor een toekomstbestendig landbouw-voedselsysteem en stond aan de wieg van netwerken als de City Deal Voedsel op de stedelijke agenda. Lara studeerde aan de WUR Dierwetenschappen en Biologische Landbouw en promoveerde in de bestuurskunde op de opkomst van lokaal voedselbeleid in Nederland. Naast haar werk voor TcV helpt ze organisaties op weg in de voedseltransitie als kwartiermaker voedseltransitie bij duurzaam adviesbureau Over Morgen.
Binnen het domein duurzame landbouw van TcV werkt Lara aan het Nederlandse landbouwbeleid. Zo coördineert ze het project “Toekomst aan het woord” waarin stemmen een podium krijgen die onvoldoende aan bod komen bij het landbouwakkoord. Ook besprak ze in januari in Berlijn met andere nationale voedselcoalities een gezamenlijke aanpak voor de sustainable use of pesticides (SUP) act en het framework for sustainable food systems (FSFS).
Wij zijn enorm blij met Lara's komst en heten haar bij deze welkom bij TcV!
Thema: Plantaardig Het Nieuwe Normaal
Verkenning Europese beweging
Om beter op de hoogte te zijn van ontwikkelingen rondom de eiwittransitie in Europa, slaat TcV de handen ineen met andere internationale coalities. Samen met Healthy Food Healthy Planet (HFHP), Eating Better (Groot-Brittannië), Wir Haben Es Satt (Duitsland) en Reseau Action Climat (Frankrijk) werken we toe naar het versteviging van een pan-Europese beweging. Eind januari was er een 3-daagse bijeenkomst in Brussel om een gezamenlijke start te maken. Tijdens deze bijeenkomst stond Transformational Learning centraal.
Transformational Learning is gericht op het co-creëren van leervragen op project-, hefboom- en impactniveau. Ook is er aandacht voor een dynamische feedbackbenadering ter ondersteuning van de transitie naar gezond, rechtvaardig en duurzaam voedsel in Europa. De afgevaardigden van de nationale coalities, ‘weavers’ genaamd, komen elke week online samen.
Wat levert de eiwittransitie op?
Om inzichtelijk te maken wat de eiwittransitie aan waarde (baten) kan opleveren voor de Nederlandse maatschappij en wat het scheelt aan kosten, wordt er een value case ontwikkeld. De value case is een weergave in cijfers van wat de eiwittransitie op ecologisch, sociaal, economisch en gezondheid niveau kan opleveren. De value case is onderdeel van een bredere strategie en stappenplan van TcV rond het thema Plantaardig het Nieuwe Normaal.
Met een selecte groep van stakeholders actief binnen de eiwittransitie ontwikkelen we een gezamenlijke visie en actieagenda rondom productie en consumptie. De value case is een belangrijk middel om ervoor te zorgen dat partijen zich achter deze gezamenlijke visie scharen en zich hiervoor willen inzetten.
Eerste bijeenkomst BeanDeal
Vrijdag 27 januari verzamelde de Bean Deal ondertekenaars zich in Bonenland Zeeland voor de eerste uitvoeringsbijeenkomst van de deal. Deze Bean Deal, de Green Deal Eiwitgewassen, is een directe uitwerking van de Nationale Eiwitstrategie en heeft als doel het vergroten van de productie en consumptie van Nederlandse eiwitgewassen. Ook TcV leverde haar bijdrage samen met de Green Protein Alliance en Foodvalley NL. Transitiecoalitie Voedsel plotte de activiteiten van de Bean Deal in de transitie en liet zien wat de volgende stappen zijn om in de volgende fase van de eiwittransitie te komen. Naast terugkijken op de mooie acties en samenwerkingen van de 56 ondertekenaars van de Bean Deal, werd er ook vooruit gekeken. Maar liefst 8 aspirant leden hebben zich gemeld en pitchten hun acties.
Nog steeds kunnen partijen zich melden om aan te sluiten bij de Bean Deal via info@beandeal.nl
Team eiwit en voedselomgeving lanceert impactrapport
Als afsluiting van 2022 blikte het team eiwittransitie terug op het afgelopen jaar. Het afgelopen jaar overhandigden we het tienpuntenplan aan de Tweede Kamer, organiseerden we wederom een geslaagd Plant The Future Diner, gingen we nieuwe samenwerkingen aan, werden we ingezet als kennispartner en spraken we op meerdere bijeenkomsten.
In 2023 gaan we onverminderd door om Plantaardig Het Nieuwe Normaal te maken. De aanpak voor de komende jaren is uitgeschreven en we doen wederom ons uiterste best om de eiwittransitie te versnellen.
Benieuwd naar de onze impact in 2022 en naar de plannen voor 2023? Stuur een mail naar rianne@transitiecoalitievoedsel.nl om het rapport te ontvangen.
Verkennend thema: gezond voedsel van een gezonde bodem
Update bodemproject
De bodem waarin ons voedsel wordt verbouwd heeft een belangrijke invloed op de gewassen die er groeien. De relatie tussen een gezonde bodem, gezonde gewassen en gezonde mensen is echter nog een zoektocht. Samen met het Louis Bolk Instituut zijn we daarom een onderzoek begonnen. In het najaar van 2022 zijn we gestart met een kick-off bijeenkomst waarin feedback is verzameld van een brede groep experts, stakeholders en boeren en andere ervaringsdeskundigen die bezig zijn met het thema gezonde bodem en humane gezondheid.
Klik op de link hieronder om het verslag te lezen.
Gezocht: bodemverbeteraars
Wij nodigen 150 boeren, vollegrondsgroentetelers
en/of akkerbouwers uit om mee te doen aan een online enquête.
Het Louis Bolk Instituut en de Transitiecoalitie Voedsel doen onderzoek naar de relatie tussen een gezonde bodem en de producten van die bodem. We horen graag je mening over hoe je de bodem gezond krijgt en
houdt. Wat stimuleert of belemmert je om een bijdrage te leveren aan een
gezonde(re) agrisector?
Vul de korte online enquête in en ontvang een vergoeding van 50 euro.
Meld je vóór 28 februari aan bij
Mirjam Bus: mirjam@transitiecoalitievoedsel.nl
Transitiecoalitie Voedsel (TcV) is een coalitie van Nederlandse koplopers in de wereld van landbouw, voedsel, natuur en gezondheid. Door krachten te bundelen werken we aan een toekomstigbestendig landbouw- en voedselsysteem. TcV wordt mede mogelijk gemaakt door de steun van Stichting DOEN.
